Wielka Sobota/聖土曜日
Wielka Sobota/聖土曜日
Po smutnej i podniosłej atmosferze Wielkiego Piątku, Wielka Sobota pełna jest spokoju i oczekiwania. Odwołując się do naszej małej klasyfikacji zwyczajów na zwyczaje bardziej „religijne” oraz bardziej „ludowe”, można powiedzieć, że w Wielką Sobotę przeważa tradycja ludowa, ściśle powiązana z symboliką chrześcijańską.
悲しく厳かな雰囲気が漂う聖金曜日が過ぎると、イースターを待ち望む、平穏な聖土曜日がやってきます。
聖木曜日の記事で紹介した私たちの風習の分類で、聖土曜日には民族的な伝統の中にキリスト教の象徴が深く組み込まれています。
Gdyby zapytać Polaków, z czym kojarzy im się Wielka Sobota, większość zapytanych odpowiedziałaby zapewne, że z koszyczkiem wielkanocnym. Koszyczek wielkanocny jest – jak sama nazwa wskazuje – koszyczkiem, do którego wkłada się święconkę, czyli określone rodzaje pokarmów, które następnie zostaną poświęcone przez kapłana w kościele. Pokarmy znajdujące się w koszyczku nie zostały wybrane przypadkowo – każdy z nich w symboliczny sposób odnosi się do historii śmierci i zmartwychwstania Jezusa, jak również do mądrości ludowej oraz nie związanych z chrześcijaństwem symboli oraz wartości. Większość z tych pokarmów jest obecna naszych stołach na co dzień. Wszystkie z nich z pewnością zagoszczą na wielkanocnym stole podczas niedzielnego śniadania.
ポーランド人に「聖土曜日と言えば、何を連想しますか」と聞くと、ほぼ確実に「イースターバスケット」という答えが返ってくるでしょう。
イースターバスケットとは名前の通り、教会で神父に洗礼してもらう święconka (シュフィエツォンカ）という特定の食材を入れたかごのことです。
中に入っている食材は偶然に選ばれたものではなく、全てイエスの生涯や死、復活を表し、伝統とキリスト教の伝統と関連付いています。
食材のうちの多くは毎日私たちの食卓に並ぶものです。
そして、全てはきっと復活祭の朝食にも、食卓に並んでいることでしょう。
Podstawowym składnikiem koszyczka są jajka – symbol nowego życia, życia ukrytego, zwycięstwa życia nad śmiercią oraz zmartwychwstania. Jajka ugotowane na twardo i ozdobione na wiele sposobów stają się pisankami. O pisankach i sposobach ich przygotowania będziemy jeszcze pisać.
バスケットの中の食材の基本は、卵です。
卵には新たな生命や隠れた生命、死に勝つという意味合いがあり、復活を象徴します。
デコレーションしたゆで卵を、pisanki (ピサンキ)と呼びます。
ピサンキとその作り方については次の記事でご紹介します。
Kolejnym istotnym składnikiem jest chleb –do dziś niezwykle ważny i szanowany w kulturze polskiej (oraz europejskiej) jako pokarm codzienny. Bardzo łatwo można się o tym przekonać – wystarczy wejść do dowolnej piekarni albo poszukać dowolnego przepisu na chleb, aby natknąć się na rozmaite rodzaje różnych wypieków. Chleb symbolizuje pomyślność, sytość oraz dostatek; jest równie ważny w symbolice chrześcijańskiej jako jeden z symboli Jezusa. W czasie jednego ze swoich kazań Jezus dokonał cudownego rozmnożenia chleba oraz ryb, aby nakarmić swoich słuchaczy i uczniów, a podczas Ostatniej Wieczerzy, łamiąc chleb, ustanowił sakrament komunii świętej. Obydwie tradycje mają swoje odzwierciedlenie w słowach modlitwy „Ojcze nasz” – „chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj”.
卵の次に大切なのは、パンです。
パンは現在まで、ヨーロッパ及びポーランド文化に日々の糧として大事にされてきました。
パン屋さんの多さや、パンのレシピの多様さから、このことが実感できます。パンは幸運、充実、豊富を表し、イエスの象徴の一つとしてキリスト教の教えでも大切にされてきました。
一つの説教では、集まった人々と弟子に食べさせるため、イエスが五つのパンと二匹の魚を増やすという奇跡を起こし、また最後の晩餐の時、パンを千切ったことが、聖体秘跡となりました。
民族の伝統とカトリックの教えのどちらも「主の祈り」の一行にあります：「わたしたちの日ごとの糧を今日もお与えください。」
W koszyczku znajdują się również różnego rodzaju mięsa, najczęściej w postaci kiełbasy bądź szynki. W dawnych czasach, zwłaszcza na wsiach, mięso było drogie, zatem nie należało do codziennego jadłospisu i jadano je niezwykle rzadko. Jego obecność na stole wielkanocnym miała przynieść zdrowie oraz dostatek.
イースターバスケットの中には、ハムやソーセージなどの肉類も入っています。
昔、特に田舎では、肉は高価で、なかなか肉を食べることはできませんでした。
イースターの食卓の上にある肉は、健康と豊富をもたらすことを信じられました。
W koszyczku nie może też zabraknąć przypraw – soli, pieprzu oraz chrzanu. Sól również zajmuje ważne miejsce w symbolice chrześcijańskiej – Jezus powiedział do swoich uczniów: “Wy jesteście solą ziemi”. Sól nadaje potrawom wyrazisty smak, chroni jedzenie przed zepsuciem, stanowi symbol prawdy, oczyszczenia oraz sedna rzeczy. Chrzan – zapewne ze względu na swój ostry smak – przypomina o goryczy męki Jezusa, ale symbolizuje również zdrowie oraz siłę, co niewątpliwie jest związane ze zdrowotnymi właściwościami chrzanu.
他の食材は塩、コショウ、わさびといったスパイス類です。
キリスト教の伝統では、塩も大切な役割を果たします。
「あなたがたは地の塩である」と、イエスは弟子たちに言いました。
塩は料理に味をつけたり、食べ物の腐敗を防いだり、真実、浄化、本質を表すものです。
また、わさびの辛さはイエスの受難の苦渋・苦痛を、また健康にいいことから健康と体力も表しています。
Dzieci z pewnością nie pozwolą zapomnieć o ciastach ani słodyczach – kawałek mazurka albo babki, małe króliczki, kurczaczki oraz baranki zrobione z cukru bądź czekolady na pewno znajdą się w koszyczku. Ciasto stanowi symbol kunsztu, sprawności rąk ludzkich, które są w stanie zamienić rozsypaną materię w idealny kształt. Słodka zawartość koszyczka jest nagrodą za wstrzemięźliwość zachowywaną w czasie Wielkiego Postu.
ケーキ（マズレクやバプカ）や、砂糖やチョコレートでできた小さなうさぎやひよこ、子羊もバスケットに入っています。
子供たちは絶対に、親の入れ忘れを見逃しません。
ケーキは技術、つまり不格好なものの形を整える人の手仕事を象徴します。
甘いものは四旬節の間の禁欲・節制のご褒美です。
O wielkanocnych potrawach i wypiekach napiszemy w kolejnym wpisie, a teraz nadeszła dobra chwila, aby opowiedzieć kilka słów o zwierzętach wielkanocnych – baranku, króliku oraz kurczęciu.
イースターの料理やケーキについては別の記事でご紹介します。
ここでは次に、子羊・ウサギ・ひよこといった復活祭の動物をについて説明します。
Z trzech wymienionych wyżej zwierząt baranek niesie ze sobą najbardziej mistyczne skojarzenia, jako symbol Jezusa, który, chociaż sam był niewinny, złożył w siebie w ofierze, aby umożliwić ludziom zbawienie. Zatem baranek stał się symbolem czystości, niewinności oraz ofiary, a Jezus nazywany jest “barankiem Bożym” (Agnus Dei). Baranek trzymający czerwoną flagę to symbol Jezusa zmartwychwstałego.
先ほど挙げた三つの動物の中で、イエスを象徴する子羊はもっとも神秘的な意味を持っています。
イエスは無罪だったにも関わらず、人々を救済するために自分の身を犠牲にしました。
そのため子羊は純粋さや無邪気さ、犠牲を表すようになり、イエスも「神の子羊」（ラテン語でAgnus Dei・アグヌス・デイ）と呼ばれるようになりました。
赤い旗をもっている子羊は、復活したイエスを表します。
Zając oraz kurczę są mocniej związane z tradycją ludową jako symbole płodności, odrodzenia przyrody oraz nowego życia. Jeśli chodzi o kolory, króluje zieleń – kolor przyrody, życia oraz nadziei.
ウサギやひよこは豊かさや自然の復活、新たな生命の象徴として、民族の伝統とつながっています。
色としては緑は自然や生命、希望を表すため最も大切です。
Przygotowanie koszyczka wielkanocnego przedstawia się następująco – koszyczek wyściela się serwetką (najczęściej białą), układa święconkę, a następnie całość przyozdabia się np. gałązkami bukszpanu lub wiosennymi kwiatami. Tak przygotowany koszyczek zanosi się do kościoła, aby ksiądz go poświęcił wodą święconą. Następnie zanosi się go z powrotem do domu, gdzie koszyczek spokojnie czeka na śniadanie wielkanocne.
バスケットの中に小さな布を敷き、食べ物を入れ、バスケット全体をツゲの枝や春の花で飾ります。
これでイースターバスケットの準備は完了です。
このバスケットを神父に洗礼してもらうために、教会まで持って行きます。
洗礼を受けたバスケットは、家に飾られ、復活祭の朝食をゆっくり待っています。
Słówka na dzisiaj 今日の単語:
koszyczek wielkanocny・コシチェク・ヴィエルカノツニ：イースターバスケット
święconka・シュフィエツォンカ：イースターかごに入れた特別な食品揃え
jajko・ヤイコ：卵
chleb・フレプ：パン
sól・スル：塩
chrzan・フシャン：わさび
mazurek・マズレク：ペストりを元にしたクルミやキャラメル、チョコレートから作った甘くて濃いコーティングがかかれた伝統的なケーキ
babka・バプカ：酵母生地から作った柔らかくて丸い伝統的なケーキ
Bibliografia:
Hanna Szymanderska – “Polska Wielkanoc. Tradycje, zwyczaje, potrawy”
ポーランドの文化について、もっと勉強してみませんか？
Dla zainteresowanych, więcej artykułów dwujęzycznych o kulturze Polski znajduje się poniżej. Zapraszamy do lektury!
